فیزیک پزشکی و کاربرد آن در اتاق عمل

پیشرفت علم و تکنولوژی یکی از مقوله ­هایی است که انسان هر روز با آن مواجه است و به عینه آن را در زندگی روزمره خود مشاهده می­کند. این پیشرفت باعث سهولت در زندگی افراد شده است. به کمک این پیشرفت­ها است که انسان­ها در رفاه بیشتر زندگی می­کنند زیرا به کمک تکنولوژی بشر می­تواند به سهولت کارهایی را انجام دهد که پیش از این نیاز به صرف وقت و نیروی بدنی او بود.

این پیشرفت در علوم پزشکی نیز به وفور دیده می­شود. پیشرفت علم پزشکی باعث افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی انسان­ها شده است زیرا پیشرفت در علـوم پـزشکی باعث تشخیص به موقع بیماری­ها و در نتیجه درمـان به موقع و موثر می­شود.

عامل مهم در پیشرفت­های پزشکی مدیون علم فیزیک و فیزیک پزشکی می­باشد. به عنوان مثال در امر تشخیص می­توان از ترموگرافی، رادیوگرافی و سونوگرافی نام برد که به ترتیب کاربرد حرارت، پرتوها و ماوراء صوت و پزشکی است. از طرفی در درمان بیماری­ها نیز فیزیک کاربرد فراوان دارد که از آن جمله می­توان به تکنیک­هایی چون فنوتراپی، رادیوتراپی و فیزیوتراپی اشاره نمود که به ترتیب کاربرد نور، پرتوها و امواج پرفرکانس در پزشکی می­باشد.

کتاب حاضر به فیزیک پزشکی و کاربرد آن در اتاق عمل می­پردازد. فصل­های اولیه به فیزیک پزشکی به صورت کلی و فصل­های انتهایی به فیزیک پزشکی به صورت خاص در اتاق عمل می­پردازد.

فصل یک کمیت­های فیزیکی و کاربرد آن در پزشکی می­پردازد که در این راستا به بیشترین عضوی که در این فصل پرداخته شده است ماهیچه­ها می­باشد که دانستن نیرو، کار و انرژی نقش عمده­ای را در فهم بیشتر این عضو فراهم می­کند.

فصل دوم به ساختمان و حالات ماده می­پردازد. در قسمت ساختمان ماده رادیواکتیویته و کاربرد آن در بدن مورد بررسی قرار می­گیرد. در قسمت حالات ماده کار کلیه مورد بررسی قرار می­گیرد چون قوانین فیزیکی مرتبط با مایعات و گازها باعث بهتر درک نمودن عضو کلیه می­شود.

فصل سوم به حرارت و ترمودینامیک و کاربردهای آن در بدن انسان می­پردازد.

فصل چهارم به الکترومغناطیس و کاربرد آن در تشخیص یا بقولی رادیومتری می­پردازد.

در این راستا پرتوهایی چون مادن قرمز، نور مرئی، وراء بنفش و اشعه ایکس حائز اهمیت می­باشد. در انتهای این فصل به رادیوترمی یا استفاده از امواج الکترومغناظیس بخصوص امواج کوتاه یا جریان­های پر فرکانس برای تولید گرما، در بدن پرداخته می­شود.

فصل پنجم به مباحثی در ارتباط با الکتریسیته و تولید الکتریسیته در بدن اشاره می­کند. ثبت این جریان­های الکتریکی که به عنوان مانیتورینگ در اتاق عمل کاربرد فراوانی دارد به صورت پایه در این فصل مورد بحث قرار می­گیرد.

فصل ششم به فیزیک اندام حسی مانند بینایی و شنوایی و پدیدهایی فیزیکی مرتبط با آن­ها
می پردازد. در انتهای این فصل تکلم نیز مورد بحث قرار می­گیرد. البته تکلم جزء اندام حسی محسوب نمی­شود ولی از آنجایی که زبان نقش مهمی در تکلم دارد که خود از اندام حسی است، تکلم به این فصل اضافه شده است.

فصل هفتم یکی از مهمترین فصل­های این کتاب است زیرا تمام دستگاه­ها و تجهیزات اتاق عمل در این فصل مورد بررسی قرار می­گیرد. در این فصل از کوچکترین وسیله در اتاق عمل یعنی تابوره تا پیشرفته­ترین تجهیزات یعنی ماشین­های بای پاس قلبی ریوی مورد بحث و بررسی قرار می­گیرند.

فصل هشتم به یکی از مقوله­هایی بسیار مهم و پیچیده اتاق عمل یعنی کاربرد روبات­ها در اتاق عمل به صورت کلی پرداخته می­شود. بنظر می­آید که روبات­ها در آینده نقش کلیدی را در اتاق عمل ایفا کنند.

گفتنی است که برای درک بهتر مبانی این کتاب دانشجو بهتر است با فیزیک و ریاضی تا اندازه­ای آشنا باشد. به علاوه دروسی چون شیمی، بیوشیمی، فیزیک شیمی و زیست شناسی نیز خواننده را در درک بهتر مطالب این یاری می­نماید.